#4: Làm thế nào để khi nghe một bài hát bất kỳ có thể chơi được ngay bài đó, hoặc chơi bất kỳ bài nào mình thích?
Có 4 bước:
Bước 1: Bắt được âm chủ và xác định hợp âm chủ.
Bước 2: Từ hợp âm chủ xác định hợp âm quãng 4 và quãng 5 của hợp âm chủ.
Bước 3: Từ hợp âm chủ, hợp âm quãng 4 và hợp âm quãng 5 vừa tìm được, hãy xác định hợp âm song song của 3 hợp âm này. Tổng cộng ta đã có 6 hợp âm trong một chùm hợp âm có trong 1 bài hát.
Bước 4: Ráp hợp âm vào cho phù hợp, lượt bỏ những hợp âm không cần thiết và chỉ lấy những hợp âm có thể dùng trong bài hát. ( Số lượng hợp âm trong 1 bài hát chỉ < hoặc = 6 hợp âm đã tìm được trong chùm hợp âm trên)
Bước 5: Xách định nhịp và điệu tương ứng với bài hát đó và áp dụng vào theo khuôn khổ hoặc theo cách sáng tạo riêng của mỗi người.
@: Xử lý từng bước một:
Bước 1: Để bắt được âm chủ có 3 cách như sau:
- Xem trên khuôn nhạc: Thông thường âm chủ sẽ nằm ở nốt đầu tiên khi mở đầu bài hát ( hoặc đầu tiên trong đoạn intro trước khi vào bài hát) hoặc nốt cuối cùng trên khuôn nhạc của bài hát khi kết thút bài hát.
- Hỏi người hát (nếu họ biết về âm nhạc)
- Cảm âm.@@: Nghe và nhận biết. Cái này hoàn toàn có thể học được. Bạn có thể tham gia lớp dạy guitar miễn phí của mình để mình trực tiếp hướng dẫn cho bạn. ( Địa chỉ liên hệ và số điện thoại nằm bên cuối trang nhé!)
* Để xác định hợp âm chủ có 3 cách:
- Xem trên khuôn nhạc. ( Một số khuôn nhạc có kèm tab nhưng cũng có khuôn nhạc không kèm theo tab).
- Hỏi người hát xem họ hát tông gì? ( Nếu họ có hiểu biết về âm nhạc @@)
- Sau khi đã bắt được âm chủ của bài hát, lúc này các bạn chỉ cần bấm hợp âm của âm chủ đó, chỉ cần bấm thử một trong hai hợp âm trưởng và thứ của âm chủ đó, âm nào nghe phù hợp thì đó là hợp âm chủ của bài hát. Ví dụ: bạn tìm được âm chủ của bài hát "ngôi nhà hoa hồng" là âm Đô, nhưng bạn vẫn chưa biết được hợp âm chủ của bài hát này là trưởng hay thứ, khi đó bạn chỉ cần nghe bài hát hoặc bạn tự hát, sau đó bấm thử âm Đô thứ quẹt nhẹ trên dây đàn xem có phù hợp không, nếu chưa phù hợp thì hãy bấm thành tư thế Đô trưởng, ta thấy hợp âm Đô trưởng phù hợp, vậy Đô trưởng là hợp âm chủ của bài hát. Tiến hành tiếp bước 2.
Bước 2: Thế nào là hợp âm quãng 4, quãng 5?
* Từ Đồ -> Rê -> Mi -> Fa -> Son -> La ->Si
quãng 1 2 3 quãng4 quãng5 6 7
Vậy Hợp âm Đô trưởng có Quãng 4 là Fa, Quãng 5 là Son. Vậy ta đã có được 3 hợp âm: Âm chủ Đô trưởng (C), Quãng 4 của Đô trưởng (C) là Fa (F) và Quãng 5 của Đô trưởng (C) là Son (G). Chuyển sang bước 3.
=> Lưu ý ta có quy tắc sau để xác định quãng 4, quãng 5:
Từ C->D->E->F->G->A->B->C
1 1 1/2 1 1 1 1/2 1
Có nghĩa là
- Từ bậc 1 đến bậc 4 cách nhau 2,5 cung.
- Từ bậc 4 đến bậc 5 cách nhau 1 cung.
VD: Tính bộ hợp âm của Am // C
Tình 2 hợp âm thứ còn lại dựa vào hợp âm thứ đứng đầu Am.
Tính từ A là bậc 1 vậy bậc 4 và 5 của nó sẽ là D và E
Ta tiếp tục xét xem bậc 1 và bậc 4 đã thoả mãn yêu cầu 2,5 cũng chưa.
- Nếu bậc 1 > 4 mới chỉ cách nhau 2 cung vậy bậc 4 phải thăng lên nửa cung ( # )
- Nếu bậc 1 > 4 đủ 2,5 cung như vậy bậc 4 sẽ giữ nguyên
- Nếu bậc 1 > 4 cách nhau là 3 cung như vậy bậc 4 phải giáng xuống nữa cung ( b)
Như vậy ở đây ta thấy A >> D ( bậc 1 > 4 ) vừa đủ 2, 5 cung. D >> E ( Bậc 4 >> 5 ) vừa đủ 1 cung vậy D và E không cần #, b.
Vậy 2 hợp âm thứ sẽ là Dm và Em.
Tương tự tính tiếp 2 hợp âm trưởng còn lại dựa vào C ta sẽ tính ra được gồm F và G.
Như vậy bộ hợp âm Am // C sẽ gồm có : Am, Dm, Em, C, F, G. và còn thiếu 1 hợp âm đó là hợp âm dim.
Quy tắc tính hợp âm dim
Quy tắc tính hợp âm dim
Khái niệm : Hợp âm dim sẽ cho chúng ta 1 cảm giác giữa buồn và vui ( hợp âm thứ cảm giác buồn, hợp âm trưởng cảm giác vui tươi, sáng hơn )
Cách tính: Từ hợp âm thứ đứng đầu dịch lên 1 cung ta sẽ có hợp âm dim
Cách tính: Từ hợp âm thứ đứng đầu dịch lên 1 cung ta sẽ có hợp âm dim
- VD: Bộ hợp âm Am sẽ có hợp âm Bdim, bộ hợp âm Em sẽ có hợp âm F#dim.
Như vậy tổng hợp lại 3 quy tắc trên ta đã tính được bộ hợp âm Am // C gồm các hợp âm cơ bản sau : Am, Dm, Em, C, F, G, Bdim.
*
Trong 1 bộ hợp âm cơ bản thông thường sẽ có 7 hợp âm trong đó gồm: 3 hợp âm thứ + 3 hợp âm trưởng + 1 hợp âm dim ( nửa trưởng nửa thứ ).
Quy tắc hợp âm Song Song :
Quy tắc hợp âm Song Song :
Khái niệm: Trong bộ hợp âm sẽ có 1 hợp âm thứ // với 1 hợp âm trưởng
Cách tính: Từ hợp âm thứ có sẵn tiến lên 1,5 cung ta sẽ có hợp âm trưởng // với hợp âm thứ đó
Cách tính: Từ hợp âm thứ có sẵn tiến lên 1,5 cung ta sẽ có hợp âm trưởng // với hợp âm thứ đó
- VD: Hợp âm Am // C , Dm // F ,
* Tiếp tục ví dụ trên ta sẽ tìm hợp âm song song của C bằng cách lùi về 1,5 cung, do đó ta được Am//C, tương tự ta tìm được Dm//F và Em//G.
Hình 1
Vậy thay vì phải thực hiện từng bước 2 sang bước 3, ta chỉ việc nhớ được vòng tròn này.
$: Cách sử dụng vòng tròn quãng 4, quãng 5:
Sau khi xác định được hợp âm chủ của bài hát, ta nhìn vào vòng tròn này: bên trái hợp âm chủ sẽ là hợp âm quãng 4 của âm chủ đó, còn bên phải hợp âm chủ sẽ là hợp âm quãng 5 của âm chủ đó, còn hợp âm song song sẽ nằm ngay phía trên hay phía dưới của hợp âm chủ đó.
Tiếp tục với ví dụ trên: sau khi ta có được âm chủ Đô trưởng (C), đối chiếu với vòng tròn này ta tìm được quãng 4 bên trái của C là F, quãng 5 bên phải C là G. Đồng thời ta cũng tìm được hợp âm song song của C là Am, của F là Dm và của G là Em. Chuyển sang Bước 4.
√ Hình 2 dưới đây có thể thay thế cho 3 bước trên Nếu bạn chơi đàn bằng cách nhìn vào khuôn nhạc, vì hình này có chứa dấu hiệu nhận biết tone của bài hát, đó là vòng bên ngoài cùng của hình 2. Khi đối chiếu khuôn nhạc với vòng tròn này ta sẽ biết ngay bài hát thuộc tone gì và bao gồm những hợp âm nào. Cho nên việc của chúng ta là chỉ việc chuyển sang bước 4.
Hình 2
€€
Vòng tròn này khá tuyệt vời và cực kỳ quan trọng@@
¢¢ Liệu có cách nào giúp chúng ta nhớ được vòng tròn này không?
Mẹo để nhớ chùm hợp âm Đô trưởng đó là hãy học thuộc vòng Canon C:
C->G->Am -> F ->C ->Dm -> G.
Hãy chơi vòng này bằng nhiều nhịp và điệu khác nhau, bạn sẽ nhanh thuộc hơn.
=> Vui lòng liên hệ mình trực tiếp để được hướng dẫn nhé vì mình sẽ minh họa bằng hình vẽ cho các bạn! Miễn phí hoàn toàn nên các bạn không phải lo $$$.
Bước 4: Lựa chọn và sắp xếp hợp âm vào bài hát sao cho phù hợp và lược bỏ những hợp âm không cần thiết.
Ví dụ: Bài hát Ngôi nhà hoa hồng, chủ yếu chơi theo dòng canon C nên sử dụng hết 6 hợp âm trong chùm hợp âm Đô trưởng. Nhưng bài Nắng ấm xa dần và nhiều bài hát khác chỉ sử dụng vài hợp âm, cụ thể bài nắng ấm xa dần đi theo vòng hòa âm: F ->G ->Em ->Am, tức là chỉ sử dụng có 4 hợp âm thôi.
* Thật ra sau khi tập một thời gian bạn sẽ nhận ra đa số các bài hát chỉ quanh đi quẫn lại ở một số vòng cơ bản chứ không có gì mới lạ hay quá khó khăn đâu.
%%)) Một số vòng hòa thanh cơ bản thường thấy ở đa số các bài hát hiện nay bao gồm: ( Những vòng này chỉ thuộc chùm Đô trưởng nên muốn thử thì phải chuyển về chùm Đô trưởng trước nhé!)
- Vòng C - G - Am - Em - F - C - Dm - G
- Vòng F - G - Em - Am
- Vòng C - Am - F - G
- Vòng Am - Em - F - G - C ( Hoặc Am - Em - F - G - Am). Đây là vòng khá phổ biến trong giới nhạc trẻ hiện nay.
- Vòng dành cho nhạc trữ tình: Am - Dm - G - C - F - Bm7 - E - Am.
= > Đương nhiên là sẽ có nhiều bài không lặp lại theo quy luật nên chúng ta mới cần đến bài giảng hôm nay và cần gặp Hùng để Hùng hướng dẫn những điều khó mà tự học được.
Ví dụ: Bài hát Ngôi nhà hoa hồng, chủ yếu chơi theo dòng canon C nên sử dụng hết 6 hợp âm trong chùm hợp âm Đô trưởng. Nhưng bài Nắng ấm xa dần và nhiều bài hát khác chỉ sử dụng vài hợp âm, cụ thể bài nắng ấm xa dần đi theo vòng hòa âm: F ->G ->Em ->Am, tức là chỉ sử dụng có 4 hợp âm thôi.
* Thật ra sau khi tập một thời gian bạn sẽ nhận ra đa số các bài hát chỉ quanh đi quẫn lại ở một số vòng cơ bản chứ không có gì mới lạ hay quá khó khăn đâu.
%%)) Một số vòng hòa thanh cơ bản thường thấy ở đa số các bài hát hiện nay bao gồm: ( Những vòng này chỉ thuộc chùm Đô trưởng nên muốn thử thì phải chuyển về chùm Đô trưởng trước nhé!)
- Vòng C - G - Am - Em - F - C - Dm - G
- Vòng F - G - Em - Am
- Vòng C - Am - F - G
- Vòng Am - Em - F - G - C ( Hoặc Am - Em - F - G - Am). Đây là vòng khá phổ biến trong giới nhạc trẻ hiện nay.
- Vòng dành cho nhạc trữ tình: Am - Dm - G - C - F - Bm7 - E - Am.
= > Đương nhiên là sẽ có nhiều bài không lặp lại theo quy luật nên chúng ta mới cần đến bài giảng hôm nay và cần gặp Hùng để Hùng hướng dẫn những điều khó mà tự học được.
== >> Vậy để hoàn thành bước 4 này có 3 trường hợp:
- Nghe nhiều, chơi nhiều và thử nhiều, dần dần rồi sẽ nhạy bén. Bạn cứ việc ưu tiên một bài hát theo vòng Canon C, sau đó thấy hợp âm nào không phù hợp thì cứ loại ra dần, còn hợp âm nào phù hợp thì giữ lại, sau đó lại chơi lặp lại canon C cho đến khi bạn tìm ra hết các hợp âm trong bài hát.
- Nếu bạn có sẵn năng khiếu thì không mấy khó khăn.
- Mình có thể hỗ trợ bạn trực tiếp vì giai đoạn đầu bạn chưa biết cảm âm, đàn một nơi hát một nẻo nên không tài nào sắp xếp đúng vị trí của hợp âm hay lựa chọn hợp âm thích hợp.
Bước 5: Đây là phần mấu chốt quyết định bài hát này hay hoặc dở.
Bạn chỉ cần xác định được đúng nhịp là được , còn về điệu bạn có thể tập theo vài điệu mà mình chỉ một thời gian, sau đó bạn sẽ có khả năng sáng tạo những điệu theo phong cách riêng của bạn, Quy tắc ở đây là chỉ cần đúng nhịp.
Vậy làm sao để xác định được nhịp của bài hát?
Cách đơn giản nhất:
- Nhịp 2/4 có 4 phách nhanh.
- Nhịp 3/4 có 3 phách nhanh.
- Nhịp 4/4 có 8 phách chậm hoặc 16 phách nhanh.
- Nhịp 6/8 có 6 phách chậm.
Bạn có thể đếm xem số phách trong các điệu mà mình đã hướng dẫn tương ứng với mỗi nhịp trên nhé!
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG!
